Tọa đàm khoa khọc quốc tế: Đồ sứ Trung Quốc thời Tống trong Hoàng cung Thăng Long

Những cuộc khai quật tại khu di tích Hoàng thành Thăng Long trong thời gian qua đã phát hiện được số lượng lớn đồ sứ Trung Quốc có niên đại từ thời Đường, Tống, Nguyên, Minh và Thanh. Trong đó, số lượng đồ sứ Trung Quốc thời Tống được tìm thấy tại khu di tích là vô cùng đặc sắc và quý hiếm. Đây là những minh chứng sinh động phản ánh về đồ sứ Trung Quốc được sử dụng trong đời sống Hoàng cung Thăng Long xưa, đồng thời khơi gợi về mối quan hệ giao lưu giữa Trung Quốc và Kinh đô Thăng Long của Đại Việt trong lịch sử. Phát hiện quan trọng này cũng mở ra hướng nghiên cứu về mối quan hệ giữa các đồ sứ tìm thấy tại di tích Hoàng thành Thăng Long với các đồ sứ Trung Quốc sản xuất tại Trung Quốc phục vụ cho thị trường xuất khẩu. Đây là vấn đề khoa học rất có ý nghĩa trong việc nghiên cứu, tìm hiểu mối quan hệ, sự giao lưu kinh tế, văn hóa giữa Thăng Long – Đại Việt và Trung Quốc trong lịch sử.

Để phục vụ công tác nghiên cứu, phân loại chỉnh lý và lập hồ sơ khoa học về đồ gốm sứ Việt Nam và đồ gốm sứ Trung Quốc giai đoạn thời Lý – Trần (thế kỷ 11 – 14), ngày 15/12/2020 tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Nghiên cứu Kinh thành tổ chức Tọa đàm khoa học quốc tế với chủ đề Đồ sứ Trung Quốc thời Tống trong Hoàng cung Thăng Long.

Tham dự Tọa đàm khoa học Quốc tế có các nhà khoa học Việt Nam đến từ Viện Khảo cổ học, Viện Sử học, Viện Nghiên cứu Kinh thành, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Trường Đại học Khoa học xã hội vàNhân văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Mỹ thuật Việt Nam, Hội Khảo cổ học Việt Nam, Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch), Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam, Bảo tàng tỉnh Ninh Bình, Bảo tàng tỉnh Hà Nam, Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Hoa Lư Ninh Bình và một số học giả nghiên cứu tự do.

Đặc biệt, tham dự Tọa đàm Khoa học quốc tế có nhiều nhà khoa học quốc tế từ Trung Quốc, Hồng Kông, Australia và Singapore. Do đại dịch Covid-19 nên các học giả quốc tế không thể tham dự trực tiếp, nhưng đã trình bày tham luận và thảo luận qua hình thức kết nối trực tuyến.

Tọa đàm tập trung vào 3 chủ đề chính: Đồ gốm sứ Trung Quốc thời Tống phát hiện tại Hoàng cung Thăng Long Việt Nam; Gốm sứ Trung Quốc thờiTống và các lò sản xuất tại Trung Quốc; Giao lưu kinh tế, văn hóa giữa Trung Quốc với Đại Việt thờiTống nhìn từ trao đổi đồ gốm sứ.

Tại Hội nghị PGS.TS Tống Trung Tín, chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam trình bày tham luận “Đồgốm thời Tống ở địa điểm 62 – 64 Trần Phú”, TS.Trần Anh Dũng trình bày tham luận “Đồ sứ thờiTống khai quật được ở khu vực Vườn Hồng (Hoàngthành Thăng Long)”, PGS.TS Bùi Minh Trí trình bàytham luận “Gốm Tống – Trung Quốc trong Hoàngcung Thăng Long”, GS. Tấn Đại Thụ – Đại học Bắc Kinh (Trung Quốc) trình bày tham luận “Đồ gốm trung Quốc xuất khẩu tới châu Phi thế kỷ 9 – 10: Đặctrưng, quy mô và các biến thể”, TS. Cao Tiền Bình – Đại học Bắc Kinh (Trung Quốc) trình bày tham luận“Các đặc trưng mang tính khu vực và thời đại củaphức hợp sản xuất gốm sứ Cảnh Đức Trấn từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 14”, TS. Sharon Wai Yee Wong – Đại học Hồng Kông (Trung Quốc) trình bày tham luận“Những phát hiện Khảo cổ học về sản xuất đồ gốm sứ và tiêu thụ ở Quảng Đông và Hồng Kông giai đoạn Tống – Nguyên (Thế kỷ 10 – 14)”, TS. David Brotherson – Đại học Công nghệ Nam Dương (Singapore) trình bày tham luận “Đồ gốm sứ Trung Quốc thời Tống tại Ăng co – Campuchia”.

Hoàng thành Thăng Long cũng là nơi tìm thấy nhiều đồ gốm sứ Việt Nam thời Lý. Đáng lưu ý là đồ sứ Việt Nam thời Lý và Trung Quốc thời Tống có trình độ công nghệ ngang nhau và có nhiều nét tương đồng khó phân định.

PGS.TS Bùi Minh Trí nhận định “Thông qua sưu tập đồ gốm Tống phát hiện tại Hoàng thành Thăng Long đã góp phần làm sáng rõ hơn mối quan hệ, sựgiao lưu kinh tế, văn hóa giữa Đại Việt và Trung Quốc trong lịch sử”. Đồng quan điểm đó, PGS.TS Tống Trung Tín cũng nhận xét “Những mảnh gốm sứthời Tống phát hiện ở địa điểm 62 – 64 Trần Phú gópphần nói lên giao thương giữa Đại Việt thời Lý vàTrung Quốc thời Tống. Việc phát hiện những mảnhgốm sứ thời Tống góp phần nhận thức đầy đủ hơn diện mạo văn hóa Thăng Long và Đại Việt dưới cácthời Lý, Trần, Lê”.

Tọa đàm khoa học Quốc tế Đồ sứ Trung Quốc thời Tống trong Hoàng cung Thăng Long là cơ sở khoa học tin cậy cho việc làm rõ giá trị cơ bản của những phát hiện khảo cổ học, góp phần thiết thực cho công tác tuyên truyền, quảng bá giá trị khu di sản cũng như đặt nền móng cho chiến lược quy hoạch, bảo tồn và phát huy giá trị của khu di sản Hoàng thành Thăng Long

Bùi Thị Thu Phương