Thêm 02 Di sản tư liệu được ghi vào Danh mục Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương

Vào lúc 12:30 (10:30 giờ Việt Nam) ngày 26/11/2022 tại Kỳ họp thứ 9 diễn ra ở Thành phố Andong (Hàn Quốc), Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương của UNESCO (MOWCAP) đã thông qua 02 hồ sơ “Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng” và “Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943)” là Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Tham dự Kỳ họp lần này được tổ chức dưới 02 hình thức trực tuyến và trực tiếp, gồm 116 đại biểu đến từ 20/28 quốc gia thành viên. Đoàn Việt Nam tham dự có đại diện của Ủy ban UNESCO Việt Nam, Ủy ban quốc gia Chương trình Ký ức thế giới của Việt Nam, Cục Di sản văn hóa, Thành phố Đà Nẵng và tỉnh Hà Tĩnh.

Nội dung của Hội nghị toàn thể tập trung đánh giá các hoạt động của MOWCAP đã triển khai từ năm 2018 đến 2022 thông qua báo cáo của Ban Thư ký và các quốc gia thành viên; góp ý và thông qua một số nội dung sửa đổi trong Quy chế hoạt động và Hướng dẫn bảo vệ di sản tư liệu của Chương trình; phần quan trọng nhất là xem xét và thông qua các hồ sơ đề cử ghi vào Danh mục Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương; tham quan Viện Nghiên cứu Hàn Quốc và dự lễ khai trương Văn phòng Ban Thư ký của MOWCAP đặt tại đây.

Toàn cảnh Hội nghị toàn thể – Ảnh: Khánh Trang

Sau 03 ngày làm việc liên tục, Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương của UNESCO đã thông qua 09/13 hồ sơ ghi vào Danh mục Di sản tư liệu châu Á – Thái Bình Dương thuộc các quốc gia: Singapore (01), Indonesia (01), Iran (01), Hàn Quốc (02), Trung Quốc (02) và Việt Nam (02).

Danh mục Di sản tư liệu châu Á – Thái Bình Dương của Việt Nam được ghi danh năm 2022, gồm:

1. Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng

Là kho tàng di sản tư liệu quý giá bằng chữ Hán và chữ Nôm, với số lượng lớn, gồm 78 bia ma nhai (trong đó có 76 bia chữ Hán và 02 bia chữ Nôm). Nội dung, phong cách biểu hiện đa dạng, hình thức độc đáo, với nhiều thể loại như: ngự bút, bia ký, tán, thơ văn, đề từ, đề danh, câu đối… của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng, cùng bao thế hệ tao nhân, mặc khách đã từng dừng chân lưu đề trên vách đá, hang động tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, từ nửa đầu thế kỷ XVII đến thập niên 60 của thế kỷ XX. Bia ma nhai là những tư liệu cực kỳ giá trị,chân xác và đặc sắc, thể hiện rõ tính giao thoa, hòa điệu về kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các quốc gia như Nhật Bản – Trung Hoa – Việt Nam tại Việt Nam từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX. Đây là các tác phẩm trên đá độc đáo ấn tượng, nhiều kiểu chữ viết như Chân, Hành, Thảo, Triện, Lệ…

Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn là tài liệu gốc duy nhất được vua Minh Mạng ngự bút và cho khắc lên các vách núi, hang động. Sự kiện này được ghi chép lại trong các tài liệu lịch sử như Đại Nam Nhất Thống chí, Đại Nam Thực lục, Đại Nam dư địa chí ước biên…

2. Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943)

Là bộ sưu tập độc bản được viết bằng tay, gồm: 26 sắc phong gốc do các vua triều Lê, Nguyễn ban tặng; 19 tờ văn bằng và 3 bức trướng bằng lụa, viết bằng chữ Hán và chữ Nôm từ năm 1689 đến năm 1943,

Với giá trị nguyên gốc, độc bản, các văn bản có nguồn gốc rõ ràng và các sự kiện liên quan… đã từng làm nguồn tư liệu để biên soạn sách, vì vậy nhiều thông tin có thể kiểm chứng, đối chiếu qua các tài liệu chính sử của Việt Nam như Đại Việt sử ký tục biên, Khâm định Việt sử thông giám cương mục; cũng như qua các sách khảo cứu như  Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, Nghệ An ký của Bùi Dương Lịch.

Chất liệu mang tin đa dạng: giấy dó, giấy dó đặc biệt và lụa, Chữ viết đẹp, rõ ràng. Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là tư liệu quý hiếm về văn hóa và giáo  tdục của một làng quê ở miền Trung Việt Nam, trải qua nhiều biến cố, vẫn được lưu giữ. Đây là các tư liệu gốc giúp nghiên cứu quan hệ xã hội, lịch sử phát triển của làng thời xưa, đặc biệt trong giai đoạn từ cuối thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XX.

Trong bộ sưu tập có 06/48 tư liệu liên quan đến bình đẳng giới, trong đó có 05 sắc phong vinh danh phụ nữ, đã được Văn phòng UNESCO tại Bangkok đưa vào giới thiệu ở Triển lãm “Women in History – Telling HERstory through Memory of the World” từ ngày 08/3/2021.

Với việc có thêm 02 Di sản tư liệu được Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới của UNESCO ghi danh, đến nay Việt Nam đã có 09 di sản tư liệu được UNESCO ghi danh(gồm 03 di sản tư liệu thế giới và 06 di sản tư liệu khu vực châu Á- Thái Bình Dương).

Chủ tịch MOWCAP trao bằng chứng nhận cho đại diện tỉnh Hà Tĩnh – Ảnh: Khánh Trang

Chủ tịch MOWCAP trao bằng chứng nhận cho đại diện thành phố Đà Nẵng – Ảnh: Khánh Trang

Phòng Quản lý bảo tàng và Thông tin tư liệu