Hoàng thành Thăng Long – 15 năm được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới
Trong không khí tưng bừng kỷ niệm 20 năm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11/2005 – 23/11/2025), mỗi chúng ta lại có dịp nhìn nhận sâu sắc hơn về những giá trị văn hóa, lịch sử đã góp phần làm nên hồn cốt và bản sắc dân tộc Việt Nam. Giữa vô vàn di sản quý báu ấy, Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội nổi lên như một biểu tượng kiêu hãnh, nơi trường tồn những dấu tích vàng son của kinh đô nghìn năm văn hiến.
Hoàng thành Thăng Long không chỉ là trung tâm chính trị, quân sự và văn hóa quan trọng bậc nhất của Đại Việt suốt hơn một thiên niên kỷ, mà còn là minh chứng sống động cho sự tiếp nối, kế thừa và phát triển liên tục của các triều đại từ Lý, Trần, Lê đến Nguyễn. Mỗi cột đá, mỗi nền gạch, mỗi lớp di chỉ được phát lộ nơi đây như những trang sử thi không lời, kể lại câu chuyện về một quốc gia giàu mạnh, thông minh và bền bỉ trước mọi thử thách của thời gian.
Tối ngày 31/7/2010 theo giờ Brazil (tức rạng sáng ngày 1/8/2010 theo giờ Việt Nam), tại kỳ họp lần thứ 34 của Ủy ban Di sản Thế giới, Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội đã được UNESCO chính thức ghi tên vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới. Đây không chỉ là sự kiện mang tính quốc tế mà còn là niềm tự hào bất tận của nhân dân Việt Nam – niềm kiêu hãnh khi lịch sử dân tộc được thế giới tôn vinh và ghi nhận.
UNESCO khẳng định Hoàng thành Thăng Long sở hữu ba giá trị nổi bật toàn cầu gồm:
- Lịch sử liên tục hơn 1.300 năm không gián đoạn
- Vai trò là trung tâm quyền lực của đất nước trong suốt chiều dài lịch sử
- Hệ thống di tích – di vật chồng lớp phong phú, phản ánh sinh động sự phát triển của nền văn minh Đại Việt
Chính những giá trị đặc sắc ấy đã kiến tạo nên tầm vóc và vị thế độc nhất của Hoàng thành Thăng Long trong kho tàng di sản nhân loại.
Trong suốt 15 năm kể từ ngày được vinh danh, Hoàng thành Thăng Long không chỉ là điểm đến du lịch giàu sức hấp dẫn, mà còn là trung tâm nghiên cứu lịch sử – khảo cổ học hàng đầu của Việt Nam và khu vực. Công tác bảo tồn, trùng tu, khai quật và phát huy giá trị di sản luôn được triển khai một cách bài bản, khoa học, gắn với trách nhiệm gìn giữ ký ức dân tộc cho các thế hệ mai sau.
Những chương trình giáo dục trải nghiệm, các hoạt động trưng bày chuyên đề, ngày hội văn hóa cùng hàng loạt sự kiện quốc gia, quốc tế được tổ chức tại đây đã góp phần đưa Hoàng thành Thăng Long trở thành một điểm hẹn văn hóa quen thuộc – nơi quá khứ, hiện tại và tương lai giao hòa một cách sống động.
Số liệu & thành tựu nổi bật sau 15 năm bảo tồn (2010–2025)
| Hạng mục | Con số & ghi nhận tiêu biểu |
|---|---|
| Quản lý diện tích | Đến nay, khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long đã được tiếp nhận và quản lý khoảng 16,7 ha trên tổng diện tích 18,353 ha theo hồ sơ đề nghị UNESCO — tức khoảng 91% diện tích. |
| Tăng cường nhân lực bảo tồn | Số lượng cán bộ của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội được tăng từ khoảng 47 người trước khi di sản được công nhận, lên 168 người hiện nay — với trình độ chuyên môn và kỹ năng được nâng cao sau nhiều đợt đào tạo, hợp tác quốc tế. |
| Hiện vật được tiếp nhận & bảo quản | Từ 2010, địa phương đã tiếp nhận, trưng bày và bảo quản hơn 12.800 hiện vật, cộng thêm hàng nghìn “safe-box” chứa hiện vật từ học viện khoa học xã hội — mở ra cơ sở để xây dựng kho lưu trữ chuyên nghiệp, bảo quản dài hạn. |
| Khai quật khảo cổ & nghiên cứu lịch sử | Hoạt động khai quật, nghiên cứu diễn ra liên tục — nhất là tập trung vào khu vực trục trung tâm (vùng nền cung điện xưa) kể từ 2011. Những phát hiện mới đã góp phần làm rõ các tầng văn hóa trải qua nhiều triều đại, giúp tái hiện lại lịch sử kinh đô một cách sống động. |
| Lượt khách tham quan & phát triển du lịch | – Năm 2013, khi bắt đầu bán vé, Hoàng thành đón khoảng 120.000 lượt khách. – Đến năm 2019, con số tăng lên khoảng 517.476 lượt khách, thu phí hơn 10,5 tỷ đồng. – Trong năm 2024, tổng lượt khách tham quan (không chỉ nội địa mà cả quốc tế) đạt khoảng 745.000 lượt, cho thấy Hoàng thành đã trở thành một điểm đến du lịch quan trọng của Hà Nội. |
| Hoạt động giáo dục di sản & cộng đồng | Từ năm học 2018–2019, chương trình “giáo dục di sản” được triển khai rộng rãi: chỉ riêng học sinh thủ đô, năm đầu tiên đã có hơn 120.000 em học sinh tham quan, tìm hiểu Hoàng thành. Ngoài ra, nơi đây thường xuyên tổ chức các triển lãm, sự kiện văn hóa — giúp lan tỏa giá trị lịch sử đến công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. |
| Quy hoạch & bảo tồn bài bản | Từ 2012, đã có “Quy hoạch tổng thể” bảo tồn – tôn tạo – phát huy giá trị di sản; đến 2015 được phê duyệt chi tiết quy hoạch 1/500. Đến 2024, một “Kế hoạch quản lý” mới được phê duyệt, với lộ trình thực hiện đến 2035 và định hướng phát triển đến 2045. |
