Nguyên Khê – xã anh hùng trong các cuộc kháng chiến
Xã Nguyên Khê là địa danh truyền thống cách mạng trong thời kỳ kháng chiến chống pháp, mang đến nỗi khiếp sợ cho giặp Pháp. Cái tên “Đường Nguyên Khê du kích oai hùng” đã được nhắc đến tận ngày nay.
Năm 2007, UBND Thành phố Hà Nội đã gắn bia công trình lịch sử “Đường Nguyên Khê du kích oai hùng” trên tuyến Quốc lộ 3 chạy qua địa phận xã Nguyên Khê.
Trong kháng chiến chống Pháp, xã Nguyên Khê thuộc tây phần của xã tự do, là một địa phương nằm trên trục đường giao thông chính, bốn bề là đồn bốt giặc với đủ mọi loại lích chiến tinh nhuệ của thực dân Pháp, được trang bị các vũ khí tối tân như máy bay, xe tăng, súng đại bác, súng máy.v.v . Chúng chà đi, sát lại không biết bao nhiêu cuộc cán quét. Nhưng nhân dân và du kích Nguyên Khê vẫn trụ vững, trung thành với Đảng, với Tổ quốc làm lên chiến công oanh liệt được Đảng và Nhà nước đánh giá cao.
Trong kháng chiến chống Mỹ, với khẩu hiệu “Thóc thiếu một cân, quân không thiếu một người”, xã Nguyên Khê luôn hoàn thành chỉ tiêu tuyển quân, hàng ngàn thành niên đã lên đường tòng quân giết giặc ở khắp các chiến trường, giành phần chiến thắng đế quốc Mỹ xâm lược thống nhất đất nước.
Qua hai cuộc kháng chiến, xã Nguyên Khê có 87 gia đình là được ghi nhận là cơ sở kháng chiến; 65 gia đình có công với nước; 203 liệt sỹ được Nhà nước tặng bằng “Tổ quốc ghi công”; + 10 bà mẹ Việt Nam anh hùng. Toàn xã được tặng thưởng 591 Huân, huy chương các loại; 118 Bằng khen các gia đình có công giúp đỡ, phục vụ kháng chiến.
Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Nguyên Khê tự hào có anh hùng liệt sĩ Lê Hữu Tựu được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.
Năm 2002, Cán bộ và nhân dân xã Nguyên Khê vinh dự được nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang” trong kháng chiến chống Pháp, được truy tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” cho nữ liệt sĩ Tô Thị Hiển thời kỳ chống Pháp.
Năm 2006, xã được đầu tư xây dựng mới thêm 1 trường Tiểu học và vinh dự được mang tên trường Tiểu học Tô Thị Hiển, 1 trường tiểu học mang tên trường Tiểu học Lê Hữu Tựu.
Trong thời kỳ đổi mới, với cơ cấu kinh tế nông nghiệp, thương nghiệp dịch vụ, công nghiệp nông thôn xã, đã chuyển hướng sang kinh tế thị thường, hệ thống đường dân sinh đã được nâng cấp bê tông hoá, đạt khoảng 90%, các nhà trường được đầu tư đảm bảo tốt chương trình dạy và học. Trạm Y tế được công nhận chuẩn quốc gia về y tế, hệ thông điện ánh sáng đã được hoàn thiện và nâng cấp, 100% các thôn đều lắp đèn chiếu sáng nơi công cộng và trục đường, đáp ứng nhu cầu đời sống, văn hoá của nhân dân tăng lên. Hàng năm đều tăng hộ giàu, giảm hộ nghèo. 4 nhà trường nhiều năm liền đều đạt trường tiên tiến cấp huyện.
Xã Nguyên Khê đã và đang đô thị hoá và thay đổi từng ngày vững bước tiến trên con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Xây dựng con người Hà Nội văn minh, hiện đại xứng đáng với danh hiệu Thủ đô anh hùng, thủ đô vì hoà bình, huyện Đông Anh anh hùng, xã Nguyên Khê anh hùng./.
