“KINH ĐÔ THĂNG LONG” – KHI DI SẢN NGHÌN NĂM ĐƯỢC ĐÁNH THỨC BẰNG CÔNG NGHỆ 3D MAPPING VÀ TRẢI NGHIỆM SỐ

Chiều ngày 30/12/2025, tại Khu di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội đã long trọng tổ chức lễ khai mạc và ra mắt trình diễn vở diễn “Kinh Đô Thăng Long” bằng công nghệ 3D Mapping kết hợp trải nghiệm không gian số. Sự kiện không chỉ đánh dấu một bước tiến mới trong công tác phát huy giá trị di sản, mà còn thể hiện rõ tư duy tiếp cận hiện đại, lấy công nghệ làm công cụ kể lại lịch sử theo cách gần gũi với công chúng đương đại.

Hoàng thành Thăng Long, trung tâm quyền lực xuyên suốt hơn một thiên niên kỷ lịch sử của dân tộc Việt Nam, từ lâu đã là biểu tượng của chiều sâu văn hóa, chính trị và quân sự của người Việt. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất của di sản, như nhiều nhà nghiên cứu đã thẳng thắn chỉ ra, là làm sao để “lịch sử không nằm yên trong tủ kính” mà thực sự sống động trong nhận thức của công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Vở diễn “Kinh Đô Thăng Long” ra đời trong bối cảnh đó. Không chạy theo sự hào nhoáng đơn thuần của công nghệ, chương trình được xây dựng trên nền tảng nghiên cứu khoa học nghiêm túc, kết hợp với các giải pháp trình chiếu 3D Mapping hiện đại và không gian trải nghiệm số tương tác, nhằm tái hiện các lớp trầm tích lịch sử của kinh đô Thăng Long qua các triều đại. Điểm nhấn nổi bật của sự kiện là chương trình trình diễn 3D Mapping được thực hiện trên nền tảng các dấu tích kiến trúc tiêu biểu trong khu di sản. Bằng ngôn ngữ ánh sáng, hình ảnh và âm thanh được dàn dựng công phu, “Kinh Đô Thăng Long” dẫn dắt người xem ngược dòng thời gian, từ buổi đầu Lý Thái Tổ dời đô năm 1010, qua các triều Lý – Trần – Lê, cho đến những biến thiên lịch sử của thời kỳ cận – hiện đại. Không chi tiết rườm rà, phần trình diễn lựa chọn các lát cắt tiêu biểu: sự hình thành kinh đô, vai trò trung tâm chính trị – quân sự, tinh thần độc lập dân tộc, và sức sống bền bỉ của Thăng Long – Hà Nội. Cách kể chuyện mạch lạc, tiết chế, đúng “chất” của một di sản hoàng cung: trang trọng, sâu lắng nhưng không khô cứng. Đáng chú ý, các yếu tố đồ họa được xây dựng dựa trên tư liệu khảo cổ, sử liệu và kết quả nghiên cứu chính thống. Đây là điểm cộng lớn, thể hiện sự tôn trọng lịch sử – điều tối quan trọng trong các sản phẩm văn hóa ứng dụng công nghệ cao.

Bên cạnh trình diễn 3D Mapping, không gian trải nghiệm số được thiết kế như một phần không thể tách rời của vở diễn “Kinh Đô Thăng Long”. Tại đây, công chúng có thể tương tác với các mô hình số, bản đồ 3D, dữ liệu khảo cổ và nội dung thuyết minh đa phương tiện. Thay vì cách tiếp cận một chiều, người xem được chủ động khám phá: phóng to, thu nhỏ, xoay chuyển không gian, lựa chọn các mốc thời gian và lớp thông tin khác nhau. Cách làm này đặc biệt phù hợp với học sinh, sinh viên và khách tham quan quốc tế – những đối tượng cần một phương thức tiếp nhận trực quan, dễ hiểu nhưng vẫn đảm bảo chiều sâu tri thức. Có thể nói, không gian trải nghiệm số đã góp phần kéo gần khoảng cách giữa di sản và công chúng, biến việc tham quan từ “xem” sang “trải nghiệm”, từ thụ động sang chủ động.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Nguyễn Thanh Quang, giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội nhấn mạnh: “Việc ra mắt trình diễn vở diễn “Kinh Đô Thăng Long” là bước đi cụ thể trong chiến lược phát huy giá trị Khu di sản Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội, gắn bảo tồn với phát triển bền vững, lấy di sản làm nền tảng, công nghệ làm phương tiện, và công chúng làm trung tâm”. Quan điểm này cho thấy một cách làm tỉnh táo và có chiều sâu. Trong bối cảnh nhiều nơi chạy theo công nghệ như một “món trang sức”, Hoàng thành Thăng Long chọn hướng đi thận trọng: công nghệ phục vụ việc kể chuyện lịch sử, chứ không lấn át lịch sử. Sự ra mắt của “Kinh Đô Thăng Long” cũng mở ra kỳ vọng mới cho du lịch văn hóa Hà Nội. Các sản phẩm trình diễn ban đêm, trải nghiệm số, nếu được tổ chức bài bản và duy trì ổn định, sẽ góp phần kéo dài thời gian lưu trú của du khách, đồng thời nâng cao chất lượng trải nghiệm tại các điểm di sản. Đây là minh chứng cho thấy di sản không hề “lỗi thời” nếu được tiếp cận đúng cách. Lịch sử nghìn năm của Thăng Long hoàn toàn có thể đối thoại với hiện tại, miễn là người làm văn hóa giữ được sự tôn trọng quá khứ và bản lĩnh nghề nghiệp.

Lễ khai mạc và ra mắt trình diễn vở diễn “Kinh Đô Thăng Long” không phải là một sự kiện ồn ào, mà là một dấu mốc mang tính nền tảng. Nó cho thấy sự chuyển động tích cực trong tư duy bảo tồn và phát huy di sản: từ bảo vệ sang chia sẻ, từ trưng bày sang kể chuyện, từ không gian vật lý sang không gian số. Trong hành trình gìn giữ và lan tỏa giá trị Hoàng thành Thăng Long – di sản của dân tộc và nhân loại – những bước đi như vậy là cần thiết, thậm chí bắt buộc. Và quan trọng hơn cả, đó là cách để lịch sử tiếp tục được sống, được hiểu và được trân trọng trong đời sống đương đại.

(Một số hình ảnh tại lễ khai mạc ra mắt trình diễn vở diễn “Kinh Đô Thăng Long” và trải nghiệm không gian số)

Ban biên tập